Democratisch experiment bij gemeente Den Haag

Jasper van Laar

5 minuten

Een democratisch experiment met themastemmen voor de gemeente Den Haag. Daar werkten we bij Democracy Agency de laatste maanden hard aan. Den Haag was de eerste gemeente in Nederland die zo’n proef uitvoert. Het ging daarbij om online stemmen op thema’s in plaats van op kandidaten van politieke partijen. ‘Met de historisch lage opkomst voor de gemeenteraadsverkiezingen komt de vraag weer op of er niet andere vormen van democratie zijn, waar meer burgers zich bij betrokken voelen’, aldus Binnenlands Bestuur over dit experiment.

Een stemhulplocatie themastemmen Den Haag — Het stemmen op thema’s gebeurde primair online, maar er waren ook fysieke stemlocaties ingericht voor inwoners die het minder prettig of lastig vonden om online te stemmen.

Inwoners van de drie Haagse wijken Bohemen, Meer en Bos, Rustenburg en Oostbroek en Benoordenhout konden van 17 tot en met 31 maart meedoen aan themastemmen. Door op een thema te stemmen konden zij aangeven wat zij belangrijk vinden voor de wijk en de stad.

Meer invloed

Themastemmen in Den Haag is een proef om inwoners meer invloed te geven op de plannen voor de stad. Het college en de gemeenteraad hebben de resultaten gekregen. Zij kunnen de input gebruiken voor het maken van de plannen voor de stad voor de komende vier jaar (het coalitieakkoord).

De thema’s waaraan de inwoners die mee hebben gedaan aan de proef het grootste belang hechten zijn: Natuur & Groen en een Schone Wijk. Ook de onderwerpen Verkeersveiligheid, Woningen voor Starters en de Inrichting van een Veilige Wijk scoren hoog.

15 themavragen

Direct na de verkiezingen voor de gemeenteraad (14 – 16 maart jl.) kregen de inwoners van 3 verschillende wijken in Den Haag een uitnodiging om mee te doen aan het experiment waarbij inwoners niet op een lijst, partij of kandidaat konden stemmen, maar een keuze konden maken bij 15 themavragen. De thema’s zijn gebaseerd op het coalitieakkoord, peilingen en thema’s uit het kieskompas en de stemwijzer.

Online stemmen

In de uitnodigingsbrief aan de bewoners stond een inlogcode om online te stemmen, maar inwoners konden ook op verschillende locaties in de wijk ‘op papier’ meedoen. Op de eerste dag waren er technische problemen, zodat de eerste 1.000 mensen die meteen hun voorkeuren al hadden opgegeven gevraagd moesten worden om dit opnieuw te doen. Een derde van heeft dit gedaan. In totaal hebben bijna 3.000 inwoners, ofwel 10,3% van de mensen die waren uitgenodigd, aan de proef meegedaan.

Evaluatie

De gemeente Den Haag wil graag weten of themastemmen een goede manier is om inwoners meer invloed te geven. Daarom is er eerst een proef in drie wijken gedaan. De resultaten van de proef gebruikt de gemeente om van te leren. We zetten nog een uitgebreide evaluatie op. Dat gebeurt met een wetenschappelijk onderzoeker. Hierna wordt samen met de gemeenteraad geëvalueerd of de proef voor herhaling vatbaar is.

De resultaten van de proef met themastemmen zijn te vinden op www.themastemmen.denhaag.nl

Media-aandacht

Binnenlands Bestuur noemde Democracy Agency in een uitgebreid artikel over het themastemmen. Ook besteedde Binnenlands Bestuur aandacht aan de resultaten van de proef met themastemmen in Den Haag.