Project
Project
Deventer groeit. Met duizenden nieuwe woningen in de planning, vraagt dit om een frisse kijk op mobiliteit en leefbaarheid. Hoe zorgen we ervoor dat de stad bereikbaar blijft, maar ook een prettige woon- en werkomgeving biedt? De gemeente staat voor een grote uitdaging en betrekt inwoners, ondernemers en andere belanghebbenden in de besluitvorming.
De gemeenteraad had het college van B&W met een motie opgeroepen om een tussentijdse brede consultatie te houden. Na de projectfases analyse en afweging en vóór het vaststellen van de herijking visie hoofdwegenstructuur en mobiliteitsplan binnenstad en periferie. Ofwel, participatie op een abstract en ingewikkeld onderwerp met veel harde kaders.
Om deze uitdagingen aan te pakken, schakelde gemeente Deventer de hulp in van Democracy Agency. Wij begeleidden de gemeente bij het inrichten van de online participatie voor een breed publiek. Dit doen we door inwoners online actief mee te laten denken over de inrichting van de stad met een keuzewijzer van de online participicatietool OpenStad.
De eerste stap in dit proces was het organiseren van strategische sessies met gemeente Deventer. Tijdens deze sessies bepaalden we samen de belangrijkste doelen: hoe blijft de stad bereikbaar en leefbaar? Welke afwegingen moeten er gemaakt worden tussen mobiliteit en het behoud van een prettige woonomgeving?
In deze fase stelden we de interne kaders vast en bepaalden we de ambities. We willen dat Deventer aantrekkelijk blijft voor inwoners, bedrijven en bezoekers, maar ook duurzaam en veilig is. We bespraken hoe we belanghebbenden zouden betrekken. Participatie bleek essentieel. Ook al ging het om een herijking van een visie, het belang van inwoners nu meenemen was duidelijk. De herijking van de visie en op het mobiliteitsplan hebben impact op zowel inwoners als ondernemers. De voorgaande visie is van ruim 10 jaar geleden. Dit zit niet meer in het collectieve geheugen van inwoners. Het is belangrijk om inwoners mee te nemen in de keuzes die hun gemeente moet gaan maken.
Voor de participatie was het belangrijk om de juiste doelgroepen te identificeren. We zagen inwoners van de binnenstad, forenzen en jongeren als primaire doelgroepen, maar ook het ‘stille midden’ kreeg aandacht. Daarnaast betrekken we een bredere groep gebruikers van de openbare ruimte, zoals ondernemers en bezoekers.
In samenwerking met gemeente Deventer en andere partners besloten we dat de participatie vooral online verliep via een OpenStad-website, aangevuld met enkele offline momenten voor mensen die minder digitaal vaardig zijn. We wilden dat inwoners hun voorkeuren konden aangeven en tegelijkertijd inzicht kregen in de impact van hun keuzes. En daarmee ook meegeven hoe ingewikkeld het is om beslissingen te nemen die gaan over mobiliteit, bereikbaarheid en de inrichting van de leefomgeving. Een keuze voor een bepaald belang heeft gevolgen voor iets anders of andere belangen.
Om dit proces toegankelijk te maken, zorgden we samen voor een pakkende webtitel en een centrale website. Deelnemers worden op deze manier direct geïnformeerd over wat er van hen verwacht wordt. Een tijdlijn op de pagina laat zien wat ze van het proces kunnen verwachten en biedt de mogelijkheid om zich aan te melden voor een voortgangsbericht per mail.
Gezien de beperkte participatieruimte en de complexiteit van de vraagstukken hebben we gekozen voor de keuzewijzer binnen OpenStad. Dit is een interactieve enquête die directe inzichten biedt in de uitkomsten. Hierdoor krijgen deelnemers inzicht in de consequenties van hun keuzes. Tijdens het maken van keuzes ontvangen deelnemers duidelijke informatie over de gevolgen van hun beslissingen, wat hen helpt om weloverwogen keuzes te maken.
Hiernaast staat een screenshot van de keuzewijzer, die te vinden was op https://doemee.deventer.nl. De schuifjes rechtsboven maken direct duidelijk of de gemaakte keuzes de nadruk leggen op: ruimte voor fietsers, voetgangers en groen, of juist op: ruimte voor de auto. Zodra de keuzewijzer begint, worden deelnemers uitgenodigd om hun voorkeuren voor verschillende stellingen aan te geven. Een visuele tool aan de zijkant toont direct de effecten van deze keuzes, zodat deelnemers de impact van hun beslissingen overzien.
Na de afronding van de keuzewijzer krijgen deelnemers inzicht in waar hun voorkeuren liggen. We bieden daarnaast duidelijke informatie over de verdere stappen in het proces, met heldere contactpunten en uitleg, zodat deelnemers goed worden meegenomen in de volgende fasen.
Een goed onderbouwde keuzewijzer vereist veel intern werk. Het vraagt een iteratief proces met inhoudsdeskundigen. Dit zorgt ervoor dat de goede vragen gesteld worden die bijdragen aan kwaliteit van de herijkte visie en het mobiliteitsplan. Het dwingt de organisatie na te denken wat het de deelnemers wil voorleggen. Die vragen te formuleren waarna ook echt iets mee gedaan kan worden. En dan niet in vakjargon, maar in taal dat voor de deelnemers eenvoudig en begrijpelijk toegankelijk is. Terwijl het invullen van de keuzewijzer gebruiksvriendelijk is, is het in ontwerp complex om de vragen zo te structureren dat ze zich goed verhouden tot de rechterbalkjes. Dit vereist meerdere strategische sessies om samen tot het juiste resultaat te komen.
Om de inhoud van de keuzewijzer te ontwikkelen, hebben we in verschillende sessies de volgende onderdelen verder uitgewerkt: denkbare scenario’s, belangrijke thema’s en verschillende doelgroepen. We bepalen mogelijke dilemma’s aan de hand van tegenstellingen binnen de scenario’s. Als laatste werken we de content van de keuzewijzer uit, gebaseerd op deze dilemma’s.
We bekeken welke variant binnen de keuzewijzer het beste past. Je kunt kiezen voor een Matrix-model of een Lineaire variant. In een Matrix werk je vaak meer beeldend, terwijl een Lineaire variant tekstueel is. De Lineaire variant bleek uiteindelijk het best passend.
Bekijk een verslag van wat we ophaalden met de keuzewijzer
Bekijk de vernieuwde plannen op de gemeentewebsite
Links de Matrix-variant, rechts de Lineaire variant van de Keuzewijzer
Het opzetten van de keuzewijzer was voor mij een leerzaam participatietraject. Ik ben tot inzicht gekomen dat dit een intensief, iteratief proces is die je samen met je collega’s doormaakt. Je geloof in het belang van vroegtijdige inwonersparticipatie op beleidsniveau moet sterk zijn om anderen mee te krijgen in zo’n participatietraject. Met deze vorm van participatie dwingen we onszelf om te zeggen waar het op staat. Dit is wat we van plan zijn. Dit zijn de keuzes die gemaakt moeten worden.
Het was prettig om te klankborden op de organisatie van het participatietraject en het belang van de inzet van deze participatievorm. Waarover mag het en moet het gaan? Welke keuzes moeten er gemaakt worden? Welke dilemma’s horen daarbij? Het daagde collega’s uit om scherp op de snede durven te zijn. Democracy Agency helpt je met de argumentatie die je nodig hebt om in huis de discussie te voeren, zodat je vroegtijdige participatie op beleidsniveau voor elkaar krijgt.
Democracy Agency heeft veel ervaring in het ondersteunen van organisaties met participatietrajecten. We zijn gespecialiseerd in online participatie. Maar offline en communicatie mogen nooit vergeten worden, dus daarin denken we ook altijd mee. Desgewenst komen we tot een volledige ontzorging. We hebben inmiddels ook veel offline participatietrajecten opgezet en begeleid. Maar we zijn altijd kritisch op onze eigen rol. Uiteindelijk willen we de organisaties zelf in hun kracht zetten, om meer en beter participatief te werk te gaan. De organisatie en de buitenwereld zien we namelijk als twee zijden van dezelfde hand. Niet los van elkaar te zien dus. Intern bekijken welke ruimte er is. Extern gaat het erom die ruimte samen in te vullen.
Benieuwd naar onze standaardaanpak volgens ons Binnen = Buiten Participatiemodel?
Hoe kan ik je helpen?