Participatie: Van polariteit naar verbinding
Mensen voelen zich tegenwoordig steeds meer verdeeld over politieke discussies. De polarisatie tussen links en rechts, conservatief en progressief lijkt onvermijdelijk. Maar zoals Jasper van Laar, oprichter van participatiebureau Democracy Agency, opmerkt: ‘niemand zit volledig in één bepaalde bubbel’. Het indelen van mensen in hokjes werkt polarisatie in de hand. Van Laar pleit voor een verschuiving van de politiek naar het controleren van het democratische en participatieve proces, om ervoor te zorgen dat het eerlijk en inclusief verloopt, in plaats van zich uitsluitend te richten op inhoudelijke keuzes.
Dit stond onder andere in het recent uitgebrachte artikel van het Binnenlands Bestuur, onder de titel ‘Niemand zit écht in een bubbel‘, waarin de complexiteit van participatie in overheidsbesluitvorming werd belicht. Dit artikel, geschreven door Wouter Boonstra, werpt een kritische blik op de dynamiek tussen burgers en overheid binnen participatieprocessen. Een belangrijke stem in deze dialoog is die van Jasper van Laar, de oprichter van Democracy Agency.
Combinatie instrumenten
Het artikel opent met een observatie over de opkomst van digitale participatie-instrumenten naast traditionele offline benaderingen door decentrale overheden. Platforms zoals OpenStad bieden inwoners directe betrokkenheid bij lokale kwesties, een ontwikkeling die door Minister Hugo de Jonge van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties wordt ondersteund als een middel om de toegankelijkheid te vergroten.
Bij de samenwerking tussen Democracy Agency en webbureau Draad is te zien wat er gebeurt wanneer participatieplatform OpenStad wordt gecombineerd met een sterk procesontwerp en dit goed wordt uitgevoerd. Dit leidde al meerdere keren tot het gevoel echt gehoord te worden bij inwoners, bijvoorbeeld door het stemmen over buurtbudgetten en het meedenken over complexe kwesties zoals de energietransitie. Dit zorgt uiteindelijk hopelijk ook tot een betere verstandhouding tussen inwoners en de overheid, en versterkt het vertrouwen in de lokale overheid.
Weerstand
Een ander opvallend aspect dat naar voren komt in het artikel, is de erkenning van burgers die niet automatisch willen deelnemen aan participatieprocessen. Zowel Minister De Jonge als Van Laar benadrukken het belang van het betrekken van deze groep bij besluitvormingsprocessen. Van Laar’s observatie dat ‘inwonersparticipatie bestaat bij de gratie van weerstand’, onderstreept het belang van het omarmen van verschillende standpunten en meningen binnen participatieprocessen.
Van top-down naar bottom-up
In dit veranderende landschap is participatie nog een vreemde eend in de bijt van de parlementaire democratie, volgens Van Laar. Waar traditioneel de politiek de koers bepaalt en de uitvoering volgt, keert participatie dit proces om. Het begint van onder naar boven, waarbij inwoners een actievere rol spelen in besluitvormingsprocessen. Van Laar benadrukt dat het essentieel is dat bestuurders duidelijk aangeven welk mandaat ze geven en welke voorwaarden eraan verbonden zijn. Alleen dan kan participatie op een democratisch zuivere manier plaatsvinden.
Het artikel sluit af met een optimistische noot, waarin wordt gesteld dat de evolutie van participatie in overheidsbesluitvorming een verschuiving naar bottom-up benaderingen markeert. Wetgeving zoals de Omgevingswet getuigt van de groeiende erkenning van de waarde van burgerparticipatie. Deze ontwikkelingen bieden een kans om het vertrouwen tussen inwoners en overheid te herstellen en de democratie te vernieuwen.
In conclusie benadrukt het artikel ‘Niemand zit écht in een bubbel’, de quote van Van Laar, het groeiende belang van diversiteit en participatie in besluitvormingsprocessen. Jasper van Laar’s inzichten illustreren de verschuiving naar een bottom-up benadering en onderstrepen het belang van het herstellen van vertrouwen tussen burgers en overheid. Door participatie te zien als een continuüm van activiteiten, kunnen we streven naar een samenleving waarin elke stem wordt gehoord en gewaardeerd, waardoor verdeeldheid wordt overwonnen en de democratie wordt versterkt.
Lees hier het originele artikel > https://www.binnenlandsbestuur.nl/bestuur-en-organisatie/bied-een-mix-van-participatie-instrumenten-aan