Nieuwe online participatiemogelijkheden schieten als spreekwoordelijke paddenstoelen de grond uit. Door de coronamaatregelen waren gemeenten genoodzaakt hun inwoners op een andere manier bij beleid te betrekken. Maar nog ver voor de coronacrisis is er in 20216 een laagdrempelige manier bedacht voor online participatie.
Gemeente Amsterdam ontwikkelde het online platform OpenStad samen met gemeenten Den Haag, Haarlem, Alphen aan den Rijn en Utrecht, de VNG en het Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties. OpenStad is een open source website van, voor en door gemeenten.[1] Binnen een paar stappen helpt deze tool gemeenten om hun online participatieproces naar wens in te richten.[2]
Er wordt binnen de online tool onderscheid gemaakt tussen drie modules: stemmen, plannen indienen en begroten. In verschillende blogposts geven we een inventarisatie van deze drie verschillende vormen van online participatie. Deze eerste gaat in op online stemmodules. We geven hierbij een praktijkvoorbeeld van OpenStad, maar geven ook aan hoe met een stemmodule is gewerkt in een andere tool, namelijk CitizenLab.
OpenStad: Marnixstraat gemeente Amsterdam
De gemeente Amsterdam wil de verkeersveiligheid en leefbaarheid van het noordelijke deel van de Marnixstraat verbeteren.[6] Dat vraagt om een herinrichting van de straat. Er zijn twee oplossingen uitgewerkt door de gemeente,
een fietsstraat of fietspad. Om bij een zo breed mogelijke groep het draagvlak voor beide keuzes te peilen, zijn er een online keuzewijzer, stemwidget en social media campagne ingezet. OpenStad heeft bijgedragen aan het ontwerp van de keuzewijzer en stemwidget.
Aanpak
De verschillen tussen de twee oplossingen zijn in de keuzewijzer beperkt tot 8 dilemma’s.[7]
Bij elk dilemma kan de inwoner meer informatie vinden over de verschillen en aangeven wat hij/zij belangrijk vindt. Na elk dilemma krijgt de inwoner te zien waar de voorkeur naar uitgaat, op basis van de antwoorden. Wanneer de keuzewijzer volledig is ingevuld, toont deze aan dat je bijvoorbeeld voor 20 procent voor het fietspad bent en 80 procent voor de fietsstraat. Vervolgens wordt de gebruiker doorgestuurd naar de widget om een keuze te maken voor het favoriete ontwerp.
Naast de keuzewijzer en stemwidget heeft de gemeente Amsterdam geïnvesteerd in een social media campagne. Het doel is om een zo breed mogelijke groep mensen aan te spreken en
te betrekken bij dit participatietraject.[7]
Resultaten
Uit de resultaten blijkt dat de campagne een grote groep twintigers en dertigers bereikte. Daarnaast hebben niet alleen bewoners van de straat gestemd, maar ook de mensen die alleen gebruik maken van de Marnixstraat. Bovendien geeft het de gemeente inzicht in hoe inwoners afwegingen maken. De keuzewijzer is meer dan 4.000 keer ingevuld.[7]
CitizenLab: Samen Dongen
Nederlandse gemeenten zijn volop bezig met de omgevingsvisie, waaronder gemeente Dongen. Het is de kernvisie bij de nieuwe Omgevingswet, die in januari 2021 ingaat.[3] De gemeente Dongen betrekt haar inwoners bij het formuleren van de omgevingsvisie door gebruik te maken van het online platform ‘Samen Dongen’. Dit platform is ontworpen met behulp van Citizenlab, een participatieplatform voor steden en gemeenten.[4]
Aanpak
Bewoners van de gemeente Dongen konden digitaal hun mening geven over 4 verschillende ‘ambities’ betreft de omgevingsvisie. Aan de hand van online peilingen en workshops werd er geïnformeerd en geraadpleegd.[5]
De peilingen werden ingedeeld in de 4 ambities, waarbij bij elke ambitie 10 dilemma’s werden opgesteld. Inwoners konden op deze manier aangegeven hoe zij de dillema’s zouden aanpakken.
De vier ambities worden uiteindelijk bepaald door het gemeentebestuur en bestaan uit:
1 De economie van morgen (transformatie plaatselijke economie)
2 Het klimaat (verduurzaming)
3 Een gezonde leefomgeving (faciliteiten)
4 Het Dongens DNA (beschermen van authenticiteit)
Resultaten
De gemeente Dongen kent 27.000 inwoners.[5] Ongeveer 350 Dongenaren namen deel aan de peilingen. De resultaten werden via een visuele presentatie gedeeld op het platform.
Bronnen:
[1]: https://openstad.org/
[2]: https://www.digitaleoverheid.nl/nieuws/aan-de-slag-met-online-participatie-via-openstad/
[3]: https://www.rijksoverheid.nl/actueel/nieuws/2020/05/20/nieuwe-datum-inwerkingtreding-omgevingswet-1-januari-2022
[4]: https://www.citizenlab.co/nl
[5]: https://www.citizenlab.co/blog/civic-engagement-nl/dongen-raadpleegt-haar-inwoners-over-de-omgevingsvisie/?lang=nl
[6]: https://www.amsterdam.nl/projecten/marnixstraat-noord/
[7]: https://openstad.org/voorbeelden/keuzewijzer-marnixstraat-noord
Bronnen beeldmateriaal:
www.frankwatching.com
www.citizenlab.co/blog/civic-engagement-nl/dongen-raadpleegt-haar-inwoners-over-de-omgevingsvisie/?lang=nl
https://marnixnoord.amsterdam.nl/varianten
https://openstad.org/voorbeelden/keuzewijzer-marnixstraat-noord